Drodzy Państwo
Nazywam się Jan Banaszak. Wywodzę się w III pokoleniu ze środowiska technicznego, preferującego pragmatyzm w myśleniu i działaniach.
Ojciec mój Ludwik Banaszak był projektantem i konstruktorem do zadań specjalnych w COP-ie, a także organizował budowy. Zespoły, w których pracował i kierował, pozostawiły po sobie w XX-leciu 17 nowoczesnych fabryk, tak w kraju, jaki za granicą. Po `45 r. był twórcą i dyrektorem Biura Technicznego Odbudowy Przemysłu Ziem Odzyskanych, a później Generalnym Projektantem Przem. Papierniczego.
W CZAS POKOJU PROJEKTOWAŁ, BUDOWAŁ…W CZAS WOJEN WALCZYŁ.
Szczęśliwy los sprawił, że ocalało 1,5 tony dokumentów mówiących o przemyśle XX-lecia i o życiu toczącym się wokół ludzi, którzy z pasją budowali tamtą rzeczywistość.
TO BYŁ WYJĄTKOWY CZAS, WYJĄTKOWYCH LUDZI…….których osobowości, wiedzę, PATRIOTYZM, kształtowały trzy Zabory z odrębnymi kulturami i to przez kilka pokoleń. Łączyła ich wszystkich wspólna pasja tworzenia bytu materialnego narodu, przy pełnej świadomości tego, co czynili, niezależnie od swarów politycznych „na górze”.
W tych środowiskach CZAS TWORZENIA PRZEMYSŁU - a znam to z autopsji rodzinnej - TRWAŁ DZIEŃ I NOC, jak gdyby ścigali się z czymś, a każda nowa fabryka była rozgłaszana z entuzjazmem po rodzinie, po znajomych – w korespondencji pisanej - na cały świat.
Prasa zagraniczna opisywała, że Polacy w technice dokonują niemożliwych rzeczy (szwedzka, francuska, amerykańska). Te fabryki jeszcze niedawno – 10 lat temu – pracowały.
BY CZASU NIE TRACIĆ CI LUDZIE PODRÓŻOWALI W SPOSÓB BARDZO WSPÓŁCZESNY. Dyr. inż. Wiktor Czerwiński z PWP (desygnowany przez Rząd do PWP) sam latał samolotem polskim do podległych f-k w Niedomicach, Sarzynie, Ławnie, Jawidzu, Krajowicach, czy Mościcach (gdy zdarzyło się, że w drodze powrotnej była burza pod Sandomierzem, wylądował na rżysku, rozmokłym po deszczu. Ksiądz proboszcz kazał gospodarzom sciąć dwie lipy na prostej drodze, wyciągnięto samolot i doleciał nie na obiad, ale na kolacją wrócił do domu….)
BYŁO WIELKIE PRAGNIENIE RÓWNANIA DO NAJLEPSZYCH NA ŚWIECIE. Zachowały się dokumenty pisane LISTY (teraz emaile, sms, rozmowy tel.) oddające atmosferę tworzenia tamtych lat.
LUDZIE - TO BYŁ NAJWIĘKSZ POTENCJAŁ II RP.
75 lat to już wymiar historyczny z perspektywą, z której lepiej i więcej widać w aspekcie dokonań narodu. A były one znaczące, także w skali przemysłu światowego. Państwo Polskie po ponad wiekowym niebycie, w XX-leciu międzywojennym, potrafiło w 3 lata skojarzyć (zunifikować) trzy różne systemy prawne, normalizacyjne, infrastruktury i przystąpić do dynamicznego rozwoju gospodarki, przy bolesnym braku kapitału „Państwa Sezonowego”.
W 20 tamtych lat potrafiliśmy przejść w produkcjach od manufaktur feudalnych do nowoczesnych form przemysłu i zaistnieć na poziomie światowym w kilkunastu dziedzinach, (choć potencjał Państwa nie pozwalał jeszcze na powszechność tego w kraju).
Musiało upłynąć 73 lata, by mogła ukazać się ponownie, najpierw zakazana, wykupywana w antykwariatach i niszczona, potem zapomniana przez następne pokolenie, ksiązka-reportaż o tamtym – Wielkim Polskim Pochodzie Gospodarczym – jak to odczuwał ówczesny publicysta Melchior Wańkowicz - książka „Sztafeta”.
To dobrze, że obecnie doceniają nas inne nacje, jako doskonałych „…monterów, pielęgniarki, hydraulików…”, Ale NAM (szczególnie tu zebranym) nie wolno zapomnieć, że potrafiliśmy zaistnieć wśród elit umysłowych świata w nauce i przemyśle.
Przeglądając pożółkłe strony dokumentów z tamtego XX-lecia Wielkiej Budowy, nie odczuwa się przestrzeni epoki;
Pragniemy szybkiej kolei od Włochów, może Francuzów - z pożółkłego Rozkładu Jazdy wydrukowanego w 1937 r. dowiedziałem się, że polską Luxtorpedą (tworzoną w Ostrowcu, Starachowicach, Chrzanowie) jechało się z W-wy do Poznania tyle co teraz, a gospodarze regulowali zegarki. Z Krakowa do Zakopanego jechało się dwa razy szybciej przez Rabkę. I już bud trasę przez Białystok…
List zwykły wrzucony do południa, do skrzynki pocztowej na stacji PKP w Pionkach pod Radomiem, do adresata dochodził następnego dnia w Berdyczowie, Mościcach, Baranowiczach, Stalowej Woli, Bydgoszczy, Poznaniu, Sarzynie.
Obecnie już, najlepsze procesory komp. „Doliny Krzemowej” w USA, powstają na tech. 1936 r. prof. Jan Czochralski z PW. Możemy chlubnie potwierdzić nasza obecność GRAFONEM
GPS-y 1940 r. inż. Juliusz Hubert (lokalizowały alianckie desanty) dopracowane w Wlk. Bryt
Wszyscy używamy telefony komórkowe. Gdy pytałem młodzież, podawano mi wszystkie kraje rozwinięte. Ideę wdrażał w życie….1934 r. inż. Zygmunt Jelonek. Amerykański wywiad wywiózł go w 1939……..nazwali WS nr 10 - w (1945 lądowanie na plażach Normandii)……… Ale kto pamięta
Marian Mazur - w latach 1935-1939 zbudował pierwszy na świecie system telefonii automatycznej.
folie metalowe (rewolucja w lotnictwie) inż. Tadeusz Sędzimir
śmigłowiec pierwszy – Igor Sikorski (1911)
Kazimierz Pruszyński - skonstruował pierwszą na świecie kamerę filmową. Dzięki jego wynalazkowi powstała pierwsza lotnicza kronika wojenna (1918 rok).
Polskie spawalnictwo było potęgą w łączeniu metali- PERUN- Władysław Tryliński - w 1929 roku wraz z Władysławem Bryłą zbudował pierwszy w Europie most spawany nad rzeką Słudwią (niedaleko Łowicza) w 1940 r. w Radomiu na Gołębiowie na pow. 71 ha miała powstać Wytwórnia polskich silników spalinowych FOKA I i FOKA II
Polska była wśród 8 krajów na świecie, była eksporterem samolotów, a polscy piloci na polskich samolotach wygrywali prestiżowe Zawody.
W LATACH MIĘDZYWOJENNYCH - to kieruję do tych, którzy może wstrzymaja oddech, do obecnych naukowców na tej sali - POLSKA ZAJMOWAŁA 6 - 8 MIEJSCE NA ŚWIECIE, POD WZGLĘDEM LICZBY OPATENTOWANYCH WYNALAZKÓW. Przewyższyliśmy pod tym względem także Niemcy będące w szczytowym rozwoju.
Jest ogólna opinia, że nie potrafimy się organizować. Z dokumentów, opowieści ludzi, którzy projektowali, tworzyli tamten przemysł, z zaistniałych faktów, XX-lecie międzywojenne zaprzecza temu.
Potrafiliśmy doskonale organizować budowę gospodarki, tak na szczeblu Centralnym, jak i na niższych poziomach. A gdy szczebel centralny zawodził, zespoły projektowe porozumiewały się między sobą i tworzyły szybko efekty produkcyjne.
Potrafiliśmy budować nowoczesne fabryki średnio do 2,5 roku, a gdy trzeba było 6 m-cy (PWP 1939 r. DUNIT)
Nasze zespoły projektowe wygrywały konkursy międzynarodowe na inwestycje, posiadając doskonałą dokumentację i nowoczesne, oryginalne rozwiązania techniczne i organizacyjne.
PWP w Pionkach (koncern 14 f-k) powstał od 0 i w ciągu 17 lat wygrał 7 konk. Międzynarod. F-ki budowane były od Argentyny, USA, Francji, ..po Bułgarię, Grecję, gdyż były lepsze od –znanej nam od offsetu i Loch…- Co. Herkules Powder, mając 3-krotnie większą wydajność i lepszej jakość.
W XX-leciu organizacja mechanizmów Państwa na wszystkich szczeblach nastawiona była na gospodarkę. Zespół ludzi uznanych za doskonałych organizatorów przemysłu – pomimo zmian rządów- funkcjonował cały czas.
I jeszcze coś bardzo ważnego. W gronie profesorów uniwersyteckich socjologów, historyków, słuchałem dyskusji o doborze ludzi, którzy budowali tamten czas, że….
To LUDZIE BYLI SKARBEM II RP, to oni od początku II RP, kreowali IDEĘ TWORZENIA, opartą na kanonach FILOZOFII DOBORU POZYTYWNEGO..
- gdy byłem tylko obserwatorem tej dyskusji jeden ze znanych autorytetów zwrócił się do mnie – a pański Ojciec był wynikiem tego postępowania - na budowach w lasach ( Zagożdżona, Pionkach czy Sarzyny) dostrzeżony i mianowany w w.28 lat na stanowisko projektanta i konstruktora do zadań specjalnych. Trafiono, gdyz zespoły Jego pozostawiły 17 fabryk.
- ANEGDOYCZNIE-gdy starszy Inż. Zarzucił Naczelnemu Dyr. PWP dr. Janowi Protowi, że wysyła zagranicę młodych projektantów, ten odpowiedział lakonicznie, że
wysyła nie po to, by kupować, lecz projektować lepsze.
Już pod koniec lat dwudziestych, w tych środowiskach projektujących, budujących przemysł, istniała myśl systemowej budowy gospodarki kraju, co zaowocowało planem 6-letnim, COP-em i 15-letnim w 5 Etapach PLANEM prem. E. KWIATKOWSKIEGO.
NAUKA była pod szczególną opieką PAŃSTWA
- już w 1928 roku z zalecenia prezd. Mościckiego powstają pierwsze Centralne Laboratoria Badawcze ze Stacjami Doświadczalnymi; jedno w W-wie przy ul Rydygiera (IChP), w Mościcach, w Pionkach (PWP).
- ich schematy organizacyjne, przechowane przez syna inż. Śmiśniewicza, organizatora i kierownika PWP, pokazują, że niczym nie odbiegają od obecnych schematów instytutów zadaniowych koncernów światowych.
Przypominam fakty, już historyczne sprzed 75 laty, gdyż historia lubi się powtarzać – ludowo… kołem się toczy…,a o Państwo i byt Narodu, trzeba ciągle dbać.
Jeśli natychmiast nie podejmiemy zorganizowanych działań w gospodarce, wiele branż w najbliższej dekadzie przestanie istnieć ze wszystkimi tego konsekwencjami społecznymi.
Jestem tutaj także, jako inicjator i przedstawiciel, oddolnej inicjatywy wielu branż, organizacji samorządowych, organizacji naukowych, zarejestrowanego KLASTRA PRZEMYSŁOWEGO COP im. premiera E. Kwiatkowskiego.
Obecne nasze prawo nie rozpoznaje formuły prawnej Klastra, nie nadąża (choć one działają w krajach rozwiniętych już kilkadziesiąt lat). Uniwersyteccy Profesorowie wskazali mi Dokument sprzed ponad 200 laty, autorstwa Stanisława Staszica, który regulował i pokazywał zależności produkcji i rynku. To działało, w Polsce, 200 lat temu, w Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym, także w Hrubieszowskim Zagłębiu.
Nie wstydźmy się naszego dorobku. Pamiętajmy, że potrafimy się organizować.
Żyjemy w cywilizacji globalizującej, także gospodarkę. Historycznie wiadomo, że zawsze silni dyktują słabszym prawo dla swojej korzyści, także w gospodarce.
Nasza historia podpowiada nam postępowanie, stosowane już z powodzeniem przez innych, Należy organizować się w wielopłaszczyznowe formacje gospodarcze, zalecane nawet przez Dyrektywy UE. Należy tworzyć KLASTRY.
Był czas ponad 100 lat temu, że walcząc z hakatą gospodarczą Zaborcy, tworzyliśmy nieformalne związki producentów, kapitału, rynku, zwane po polsku SPÓŁDZIELNIAMI. To był pierwowzór KLASTRÓW.
I powtórzę; Nie wstydźmy się naszego dorobku. Pamiętajmy, że potrafimy się organizować.
A znalazłszy się w zacnym gronie Organizatorów tej WYSTAWY dla upamiętnienia 75-lecie budowy COP-u, w symbolicznym miejscu, jakim jest miasto Stalowa Wola, wiem, że nie wstydzimy się naszej przeszłości i będziemy przypominali ją pokoleniom, i pragnę wierzyć, że potrafimy wyciągać wnioski i działać pragmatycznie w obecnych warunkach globalnej gospodarki.
Przypadek sprawił w kalendarzu wydarzeń polityczno-gospodarczych, że w tych dniach (od czwartku) w Sopocie spotkali się znaczący i znający nasze problemy Eksperci Światowi. Tam powiedziano…..trzeba liczyć na siebie….i ponownie powtórzę iż historia kołem się toczy.
Jej trzeba się uczyć.
Wpisując się we współczesny pragmatyzm gospodarczy – na Konferencji Naukowej COP 15 maja w Sejmie - złożyliśmy na ręce Pana Wicepremiera Waldemara Pawlaka, Ministra Gospodarki WNIOSEK o przyjęcie PATRONATU nad inicjatywą Klastra Przemysłowego obejmującego tereny C O P.
5 czerwca 2012 otrzymaliśmy PATRONAT Rządu nad tworzoną formacja gospodarczą Klastra COP. I jako praktycy oczekujemy realnych współdziałań.
Tych kilka moich słów pragnę zakończyć myślą, wybitnego umysłu premiera Eugeniusza Kwiatkowskiego, która jest mottem Klastra Przemysłowego COP,
„…Tylko moc gospodarcza krzepnąca
po przez świadomy i ofiarny wysiłek
pokoleń - stanowić może trwałą
podstawę dla rozwoju potęgi państwa…”
SEJM 22 IV `38 r. E. Kwiatkowski
Dziękuję Państwu za uwagę
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
